Optisyenlik müesseselerinde en çok sorulan sorulardan bazıları: Devlet gözlük veriyor mu?, Gözlük hakkımla güneş gözlüğü alabilir miyim? Gözlük reçetesi kaç gün geçerli? Devlet gözlük için ne kadar ödeme yapıyor?
İnternette çok fazla bilgi kirliliği var. Bir optisyen olarak bunları birinci ağızdan cevaplandırmak istiyorum.
Gözlük reçetesinin süresi ne kadar geçerli? Optisyenlik müessesesine başvurduğumda gözlüklerimi ne zaman teslim almalıyım?
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun optisyenlik müesseseleri için her sene yenilenen bir sözleşmesi mevcut. 2022 yılı için Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından gözlük süresi için belirlenen bu süre 10 (on) iş günü olarak belirtiliyor. Optik firmasına müracaat ettikten sonra tıbbi malzeme olan gözlüğün 5 (beş) iş günü içerisinde teslim alınması gerekiyor.
Mazeret durumlarındaysa kişiden mazeret beyanı alınarak en geç müracaatı takip eden 15 (on beş) işgünü içerisinde kişinin tıbbi malzemeyi teslim alması gerekmektedir.
Meraklısı için ilgili optik sözleşme: Sosyal Güvenlik Kurumu Görmeye Yardımcı Tıbbi Malzemelerin Teminine İlişkin Sözleşme (Uygulanacak Usul ve Esaslar 6.3.8 a ve b bentleri)
Optik cam ve çerçeve hakkımla güneş gözlüğü alabilir miyim? Ya da çerçeve hakkımı cam için kullanabilir miyim?
Hayır. “Ama daha önce yapılıyordu” dediğinizi duyuyorum. Evet, yapanlar vardı. Geçmiş yıllarda ürün takibi zordu. Karekod ve ürün takibi yoktu. Ancak optisyenlik müesseselerinde 2012 yılında karekod sistemine, 2017 yılında ise Ürün Takip Sistemi’ne (UTS) geçildi. Artık her çerçeve ve cam ürün karekoduyla gelmekte, kişi adına Sosyal Güvenlik Kurumu’nun medula sistemine kaydedilmektedir. Kaydı yapılmayan optik cam ve çerçevenin karekodu okutulamayacağı için yapılan bu illegal yöntemin de önüne geçilmiş oldu.
Maalesef optisyenlik müesseselerinde bu tarz sorulara halen rastlamaktayız.
Devlet, gözlük veriyor mu?
“Devletin verdiği gözlük” diye bir kavram var. Devlet optik cam veya optik çerçeve vermiyor. İnsanlarda söyle bir algı var: Devlet tarafından optisyenlik müesseselerine her ay koli koli çerçeve ve cam gönderiliyormuş ve biz “kurum gözlüğü” olarak bunları satıyormuşuz gibi. Bu algı elbette geçmiş yıllarda yine fenni gözlükçüler ve optisyenler tarafından oluşturuldu.
Sosyal Güvenlik Kurumu, her reçete için uzak ve yakın olarak 3 (üç) senede bir optik çerçeve bedeli 37.80₺ ödeme yapmaktadır. Yakın bir tarihte yerli üretimi desteklemek amacıyla yerli üretim çerçeveler için 42.80₺ ödeme yapmaktadır. Gözlük camı içinse numaranın büyüklüğüne göre tek cam için ortalama 6–20₺ arasında ödemek yapmaktadır. Gözlük camı için herhangi bir ödeme süresi yok. Gözlük numaralarınızın 0.50 derece düşmüş veya artmış olması yeterli. Gözlük çerçevesi hak edişinize e-devlet üzerinden bakabilirsiniz.
10 yılı aşkın süredir Sosyal Güvenlik Kurumu’nun ödemiş olduğu tutarlar bu şekildedir. Yerli üretim desteği haricinde bu tutarlarda herhangi bir iyileştirme mevcut değildir. Bu sebeple devletin verdiği gözlük, devletin verdiği cam veya devletin verdiği çerçeve diye bir kavram yoktur. İlla bir şey denilecekse Sosyal Güvenlik Kurumu’nun kişiye vermiş olduğu ufak bir destek diyebiliriz.
“Devlet eskiden beridir ücretsiz veriyor. Neden şimdi bu fark?”
2004 yılından beri değişmeyen gözlük cam ve çerçeve ödemeleri (yerli üretim desteği hariç) halkın kaliteli cam ve çerçeveye yönelmesini kısıtlıyor. 2004 yılında asgari ücret 303₺ iken bugüne kıyasla asgari ücretin yaklaşık 7.5 kat arttığını söyleyebiliriz. Aynı şekilde 2004 yılında 120₺’ye ev bulabiliyorken şu anki mevcut kiraların durumu ortada. Örnekleri çoğaltabilirsiniz.
Optisyenlik müesseselerine çok fazla sitem ediliyor. Optisyenlik müesseselerine serzenişten önce Sosyal Güvenlik Kurumu’na sitem etmek gerekiyor. Çünkü olan yine vatandaşa, insana oluyor. İnsanlar mağdur oluyor. Optik firmalarıysa zarar etme pahasına, müşterilerini kırmamak ve kaybetmemek uğruna alması gereken katılım payı vs. ücretleri de almıyor. Özellikle dar bütçeli kesim için çok daha zor bir durum ne yazık ki.
Gözlük kullanıcılarından, özellikle yaşlı kesimden hakkın olan ücreti istediğinde başka bir gözlükçüye gitmekle tehdit edebiliyor. Argümanları da şu şekilde: “Devlet, eskiden beridir ücretsiz veriyor. Neden şimdi bu fark? Ben fark mark vermem.”
Sosyal Güvenlik Kurumu bu ücretleri arttırmadığı takdirde sitem edilen, müşteri olarak ağzına geleni söyleyen kesim optisyenlik müessesesini ertesi yıl aynı yerinde ve aynı hizmeti verirken bulabilir mi, bilmiyorum.
2018 yılında milletvekillerine ödenen gözlük çerçevesinin bedeli 250₺’den 350₺’ye çıkartıldı. Camı ise 200₺ oldu.
Kurumun ödediği tutara denk gelen bu camların estetik ve sağlık açısından iyi olmadığı tartışılmaz bir gerçektir. Filtre kaplamasız camın yapmış olduğu yansıma; estetiği önemli derecede etkilerken, teknoloji çağında bu denli mavi ışığa maruz kalırken SGK’nın 16 seneden beri aynı katkıyı sağlaması tartışmaya açıktır.